28.06.2022 tarihli ve 31880 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7413 sayılı Hakimler Savcılar Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Tapu Müdürlüklerinin yanı sıra Noterlere de taşınmaz satış sözleşmesi yapma yetkisi verilmiş ve 01.07.2023 tarihi itibariyle uygulanmaya başlamıştır.
Noterlik Kanunu’nda yapılan yeni düzenlemeler ile
- Tapu Sicil Müdürlükleri’nde yapılan taşınmaz satış sözleşmelerinin Noterliklerde de yapılabilmesi ve böylece satış işlemlerinin daha kolay ve hızlı bir şekilde yürütülebilmesi mümkün kılınmış,
- Halihazırda Noterliklerce yapılabilen taşınmaz satış vaadi sözleşmelerinde ise taraflardan birinin talebi üzerine Noterlerce tapu siciline şerh verilebilmesine imkân sağlanmıştır.
Noterlik tarafından düzenlenen taşınmaz satış sözleşmeleri bakımından damga vergisi ve değerli kâğıt bedeli talep edilmeyeceği; yalnızca “tapu harcı” alınacağı ve bu işlemler için ayrıca “noter harcı” istenmeyeceği öngörülmüştür. Yeni düzenleme kapsamında yapılan işlemler karşılığında noter ücreti dışında ayrıca bir ücret alınmayacak; noter ücreti ise 500 TL ile 4.000,00 TL arasında olacak şekilde taşınmazın değerine göre belirlenecektir.
Taşınmaz satış sözleşmeleri damga vergisinden muaftır ve bu işlemlere ilişkin düzenlenen kâğıtlar değerli kâğıt bedellerinden istisna tutulacaktır.
İlgili Düzenlemenin Uygulaması Bakımından Öngörülen Usul ve Esaslar
İşbu düzenleme kapsamında sözleşmenin düzenlenmesine ilişkin başvurular sadece Birliğin “e-randevu/başvuru” uygulamasından e-Devlet kapısı kullanılarak yapılacak ve satışı yapılacak taşınmaz başvuru uygulamasında listelenen taşınmazlar arasından seçilecektir. Başvuru sırasında sözleşmenin düzenlenmesinin istendiği noterlik seçilecek; TNBBS’ye gönderilen talepler ilgili noterliğin başvuru ekranına düşecektir. E-devlet üzerinden yapılan başvuru üzerine noter, TNBBS’den başvuru belgesi düzenleyecektir.
Noter tarafından düzenlenen başvuru belgesi, TAKPAS üzerinden Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’ne iletilir ve satışı yapılacak taşınmaza ait bilgi ve belgeler TAKPAS’tan sorgulanır.
Taşınmaza ilişkin kayıt ve belgelerin tamamlanması sonrasında noter, taşınmaz üzerindeki her türlü kısıtlamayı dikkate alacak; buna göre hak sahibini belirleyip taşınmazın satışına engel hukuki bir durumun bulunmadığını tespit ettikten sonra sözleşmeyi hazırlayacaktır.
Taşınmaz üzerinde hak ve yükümlülükler varsa, bunlar hakkında taraflara bilgi verilecek; mevcut hak ve yükümlülüklerin varlığı kabul edilerek işlemin sonuçlandırılması talep ediliyorsa, taşınmaz üzerindeki hak ve yükümlülükler sözleşmeye doğru ve tam olarak yazılarak, bunların kabul edildiğine dair beyan alınacaktır.
Noter, taşınmazın satışını kısıtlayıcı veya satışa engel hukuki bir durumun bulunmadığını tespit ettikten sonra sözleşmeyi taraflara imzalatıp TAKBİS’ten yevmiye numarası alarak sözleşmeyi ve diğer belgeleri TAKBİS’e kaydedecek; sözleşmenin TAKBİS’e kaydından sonra tapu müdürlüğünce taşınmazın tapu siciline tescili sağlanacak. Sözleşme ile diğer belgeler süresiz saklanmak üzere noter tarafından fiziki olarak arşivlenecektir.
Tapu kayıt örneği ve diğer belgelerden hak sahibinin belirlenememesi veya satışa engel hukuki bir durumun varlığı hâlinde noterlerce satış işlemi gerçekleştirilmeyecektir. Sözleşmede silinti, kazıntı ve çıkıntı yapılmayacak ve taraflara, sözleşme imzalandıktan sonra tescilin tamamlanmasını müteakip, noter tarafından tapu senedi verilecektir.
- Sonuç ve Değerlendirme
Yukarıda detaylıca anlattığımız üzere düzenlemenin yürürlüğe girmesinin akabinde noterlerce de taşınmaz satış sözleşmesi yapılabilecektir. Bunu yanında tapu müdürlüğünün satış sözleşmeleri kapsamındaki yetkileri aynen devam etmekte olup satış sözleşmeleri hem noter kanalıyla hem de tapu müdürlüğü tarafından yapılabilecektir. Ayrıca noterlerin yer yetkisi bakımından herhangi bir sınırlamaları olmadığını dolayısıyla başka bir yerde bulunan taşınmazı bulunduğunuz yerdeki noter vasıtasıyla satabileceğinizi/alabileceğinizi de belirtmek gerekir.